بيتوته/ اين ضرب المثل در مورد افرادي گفته مي‌شود که با غرور کاذبشان دچار درد سر مي‌شوند.

داستان ضرب المثل:

در روزگاران گذشته، کلاغ و عقابي در جنگل زندگي مي‌کردند. کلاغ روي يکي از درختان بلند جنگل لانه داشت و عقاب روي قلّه‌ي کوه بلندي در وسط جنگل لانه ساخته بود. کلاغ خيلي دوست داشت مثل عقاب آرام و سريع بتواند پرواز کند. اما قادر نبود. کلاغ هر روز جلوي لانه‌اش مي‌نشست و به پرواز عقاب نگاه مي‌کرد. خبر اين کار کلاغ به گوش عقاب رسيده بود که کلاغي روي درخت چنار بلند جنگل زندگي مي‌کند که از پرواز عقاب لذّت مي‌برد. به همين دليل عقاب هر روز وقتي شکارش را به دست مي‌آورد يک دور اضافه بالاي درخت چنار مي‌زد و به لانه‌اش در بالاي کوه مي‌رفت.

يک روز عقاب هرچه گشت شکار مناسبي پيدا نکرد وقتي از شکار نااميد شد تصميم گرفت به سراغ کلاغ برود و او را از نزديک ببيند و بپرسد نظرش در مورد پرواز او چيست؟ با اين افکار عقاب آمد روي شاخه جلوي لانه‌ي کلاغ نشست. کلاغ داخل لانه‌اش بود وقتي ديد عقاب به در لانه‌ي او آمده سريع از لانه‌اش خارج شد و با خوشحالي گفت: سلام. من هميشه شيفته‌ي شما و پروازتان بوده‌ام، من هر روز ساعت‌ها روي اين شاخه مي‌نشينم و پرواز زيباي شما را نگاه مي‌کنم.

عقاب لبخندي زد و گفت: ممنونم. من هم خوشحالم که تو پرواز من را دوست داري ولي تو بايد در حد توانايي‌هاي خودت از خودت توقع داشته باشي من عقابم و تو کلاغ توانايي‌هاي ما در پرواز با هم متفاوت هست.

کلاغ گفت: مي‌دونم ولي واقعاً براي من جالبه که بدونم شما وقتي در آسمان با آرامش بالهايتان را باز مي‌کنيد و به آرامي حرکت مي‌کنيد چه حسي داريد؟ اصلاً ‌زمين، درخت و رودخانه‌هاي روي زمين رو چه طوري مي‌بينيد؟

عقاب ابتدا خواست واقعيت را بگويد و بگويد که از آن همه بالا همه چيز به وضوح اين پايين نيست و همه چيز رو حتي کوچکتر از اندازه واقعي آنها مي‌بيند ولي وقتي که کلاغ اينقدر از او تعريف کرده بود و به توانايي او غبطه خورده بود دچار غرور کاذب شد و نتوانست واقعيت را بگويد در عوض گفت: من درسته که در فاصله‌ي زيادي نسبت به زمين پرواز مي‌کنم ولي به حدي تيزبين هستم که حتي تخم گنجشکي که در لانه‌اش بالاي يک درخت هست را مي‌توانم ببينم.

کلاغ ساده گفت: خوش به حالت. عجب چشمان تيزبيني داري؟ عقاب گفت: اين که چيزي نيست معمولاً دانه‌هاي کوچکي را که روي زمين افتاده است را هم قادرم ببينم. کلاغ که خيلي تعجب کرده بود گفت: چه جالب، در آن دور دست‌ها و اطراف جنگل چه مي‌بيني؟ عقاب درواقع هيچ چيز نمي‌ديد ولي براي اينکه دروغ اولش لو نرود مجبور شد بگويد: چند دانه‌ي گندم روي زمين ريخته که من از اينجا مي‌بينم. کلاغ که واقعاً باورش نمي‌شد عقاب از اين فاصله قادر باشد در دامنه‌ي کوه دانه‌هاي گندم را ببيند گفت: مي‌شه براي اينکه قدرت تيزبيني تو به من ثابت بشه از اين جا به طرف آنجا بروي من هم با تمام توانم پرواز مي‌کنم تا به آنجا برسيم.

عقاب به اميد اينکه در اين فاصله‌ي طولاني بالاخره جايي چند دانه‌ي گياه مي‌بيند و آن را به کلاغ نشان مي‌دهد و مي‌گويد من از آنجا اينها را ديدم به راه افتاد. بعد از کمي که پيش رفت، سعي کرد فاصله‌اش با زمين را کمتر کند تا با دقت بيشتري بتواند زمين را ببيند تا شايد دانه گياهي براي خوردن پيدا کند.

کلاغ بيچاره نفس ن با تمام توانش سعي مي‌کرد تا به عقاب برسد ولي عقب مي‌ماند. از طرفي عقاب همينطور که آرام در فاصله‌ي کم در حال پرواز بود ديد مشتي دانه‌ي گندم روي زمين ريخته سريع به طرف آن رفت تا آنجا بماند و قبل از اينکه کلاغ برسد بتواند قدرت تيزبيني‌اش را به او نشان دهد ولي تا روي زمين نشست، طنابي را که شکارچي اطراف تور کشيده بود را نديد و عقاب تيزبين داخل تور به دام افتاد. هرچه عقاب تلاش کرد تا خودش را نجات بدهد پروبال بيشتري از او مي‌ريخت و بيشتر گير مي‌کرد.

عقاب اصلاً دوست نداشت کلاغ سر برسد و او را در حالي که در تور گير افتاده را ببيند. راضي بود شکارچي بيايد و هرچه زودتر او را بردارد و هر بلايي مي‌خواهد بر سرش بياورد ولي کلاغ او را نبيند. شکارچيان معمولاً هر روز صبح دام را مي‌چيدند و فردا صبح برمي‌گشتند تا ببينند حيواني در آن به دام افتاده يا نه. کلاغ که تند و تند پر مي‌زد تا به عقاب برسد، رسيد ولي حيواني که در تور شکارچي اسير شده بود را نشناخت.

کلاغ باورش نمي‌شد دوست زرنگ و تيزبينش در دام شکارچي اسير شده است. کمي که گذشت و مطمئن شد عقاب است، شروع کرد به خنده اين خنده باعث عصبانيت بيشتر عقاب مي‌شد. عقاب خواست اتفاق پيش آمده را توجيه کند و گفت: ‌اين دانه‌هايي که روي زمين ريخته را مي‌گفتم من از آن فاصله اين دانه‌ها را مي‌ديدم. کلاغ زد زير خنده و حسابي خنديد و بعد گفت: تو دانه‌هاي به اين ريزي را از آن فاصله مي‌تواني ببيني بعد دام به اين بزرگي که روي زمين پهن بوده را نديدي؟

عقاب فهميد حسابي خراب کاري کرده و با غرور کاذبش آبروي خودش را برده چاره‌اي نداشت جز اينکه به همه چيز اعتراف کند. گفت: حق با توست من به تو دروغ گفتم ولي خواهش مي‌کنم قبل از اينکه شکارچي برگردد کمک کن و من رو از اين مهلکه نجات بده.

کلاغ گفت: من کاري از دستم برنمي‌آيد ولي به دنبال موش مي‌روم. او را به اينجا مي‌آورم تا طنابهاي تو را بجود و تو را نجات دهد

 

 

   

 زندگي سلام/ کودک که بودم داستاني به نقل قول از مادربزرگم شنيدم درباره ضرب‌المثل «آستين نو پلو بخور». مادربزرگم مي گفت: «روزي مردي با ظاهري ساده به مهماني مي‌رود. در آن‌جا به او بي‌اعتنايي مي‌شود. روز بعد براي رفتن به آن محفل با همان مهمان‌ها، لباس اعياني مي‌پوشد، توجه زيادي مي‌گيرد و ديگران احترام بيشتري نسبت به روز قبل به او مي‌گذارند. مرد سر سفره که مي‌نشيند به آستينش خوراک مي‌دهد! همه با تعجب مي‌پرسند چه مي‌کني؟ او مي‌گويد که من همان آدم ديروزم ولي امروز مرا صدر مجلس نشانده ايد و ديروز طردم کرديد و ته مجلس جا داشتم. فرق من نسبت به ديروز، فقط همين لباسم است.» قصد دارم در اين مطلب به موضوعي اشاره کنم که همه ما انسان‌ها از کودکي با آن دست‌و‌پنجه نرم کرده و مي‌کنيم.

وقتي خودمان را ناديده مي‌گيريم

از کودکي تمام سعي و تلاشِ‌مان را مي‌کنيم تا مورد تاييد و تشويق همگان باشيم. از ترس تنها ماندن‌مان از نظريات شخصي‌ پا پس مي‌کشيم تا رضايت ديگران را جلب کنيم. از کودکي با ادبيات «صورت‌مان را با سيلي سرخ نگه‌داريم»، آشنا شديم و فهميديم رضايت‌مان بايد در گرو اعتبار و آبروي خانوادگي‌مان باشد. کم کم بزرگ تر که شديم خواستيم هر عقده‌اي را که داشتيم، فرزندان‌مان به جاي ما برآورده کنند. الغرض ما آن قدر به خودمان احترام نگذاشتيم و منزلت‌مان را وصل به داشته‌ها ونداشته‌هاي‌مان کرديم که وقتي خواستيم عروس شويم بايد فلان آرايشگاه را مي‌رفتيم وگرنه ما از عروس فلاني کمتر بوديم و بخت برگشته محسوب مي‌شديم يا وقتي خواستيم دانشگاه برويم، بي‌تأمل صرفا براي گرفتن مدرک به مؤسساتي که مثل قارچ سبز شده‌اند شهريه‌هاي گزاف پرداختيم تا از پسر فلاني کم نياوريم و به ما دختر بدهند. درگير ظواهر شديم و خودِحقيقي‌‌مان را فراموش کرديم و زندگي‌مان را گره زديم به چيزهاي کم ارزش، توقعات و انتظارات نامعقول ديگران ازخودمان. مضطرب شديم و افسرده. ما خودمان را ناديده گرفتيم تا رضايت ديگران را داشته باشيم تا هميشه محبوب باشيم.

با خودمان آشتي کنيم
خلاصه اين‌که ارزشِ ما به اشرف مخلوقات بودن‌مان است، به نام نيک‌مان. براي رهايي از اين اضطراب محبوبيت بايد خودِ واقعي مان را بپذيريم. جامعه به ثروتمندها و به ظاهر باسوادها احتياج ندارد بلکه به انسان‌هايي نيازمند است که باخودِ حقيقي‌شان روبه‌رو شده‌اند. نتيجه ازخودبيگانگي و نفرت ازخود جز احساس پوچي نيست پس براي پيشگيري بايد زندگي‌خودمان را مرور کنيم، ارزش‌هاي دروني‌شده‌مان را مجدد بررسي و در معناي زندگي‌مان درنگ کنيم. با خودمان آشتي کنيم، کتاب‌هاي خودآگاهي بخوانيم مثل کتاب جوجه اردک زشت درون. مهارت‌هاي جديد ياد بگيريم. توقعات معقول را جايگزين انتظارات آرمان‌گرايانه کنيم و بدانيم که قرارنيست در جهان همه چيز و همه‌کس طبق سليقه و ميل ما رفتار کنند.

نويسنده: حانيه سهيل/ روانشناس

 

 

   

بيتوته/ ضرب المثل آب اينجا و نان اينجا، کجا بروم بهتر از اينجا؟ هنگامي که فردي به دنبال راحت طلبي است و به خود هيچ زحمتي نمي دهد و تلاشي نمي کند اين ضرب المثل را به کار مي برند.

داستان ضرب المثل:

توي زندان تمام زندانيان دست به دعا برمي داشتند که از زندان ازاد شوند. کساني که توي زندان بودند  به آزادي فکر مي کردند. اما در زندان شخصي بود که وضعش فرق مي کرد. تا مي فهميد که کم کم دارد زمان محکوميتش تمام ميشود و همين روز هاست که اسمش را صدا بزنند و بگويند: (تو آزادي!) در همان زندان کار خلاف و بد ديگري ميکرد تا باز هم به دستور قاضي محکوم شود و در زندان بماند.

زندانبان ها مي دانستند که هيچ کس مثل او نيست، کم کم به او شک کردند و سعي کردند راز علاقمند بودن او را به زندان بفهمند. شب و روز مواظبش بودند که ببينند چه مي کند و چه کاسه اي زير نيم کاسه است. زندانبان ها هفته ها و ماه ها کار هاي او را زير نظر داشتند و حرکاتش را  به رئيس زندان گزارش مي دادند اما هرگز نتوانستند دليل علاقه ي او به زندان را بفهمند.

رئيس زندان و زندانبان ها تصميم گرفتند اين بار وقتي که روز هاي پاياني دوران محکوميت او فرا مي رسد هر کاري که کرد ناديده بگيرند و او را به دادگاه نفرستند تا باز هم محکوم نشود و در زندان نماند. چند روز به پايان محکوميت زنداني مانده بود که سروصداي زيادي از توي سلول بلند شد. زندانبان ها با عجله خودشان را به سلول رساندند و ديدند که زنداني مورد نظرشان دعوا راه انداخته  و پتو و وسايل يکي ديگر از زنداني ها را آتش زده است.

ماموران زندان او را دستگير کردند و به سلول ديگري بردند. او انتظار داشت که فردا دستبند به دستش بزنند و براي محاکمه پيش قاضي بفرستندش. اما آن ها طبق تصميمي که گرفته بودند اين کار را نکردند و اصلا به روي خود نياوردند. سه چهار روز پايان محکوميت زنداني هم گذشت و خلاصه روز آزادي اش فرا رسيد. رئيس زندان و ماموران وسايلش را به دستش دادند و گفتند :(برو تو ديگر آزادي.)

زنداني کمي اين پا آن پا کرد و گفت: حالا نمي شود مرا باز هم توي زندان نگه داريد؟ 

رئيس زندان خنديد و گفت: بايد براي ما بگويي که چرا اين قدر به زندان علاقه داري شايد بتوانيم کاري برايت بکنيم .

زنداني گفت :نان اينجا ، آب اينجا جا بروم بهتر از اينجا؟ از اينجا که بيرون بروم ، بايد براي پيدا کردن يک خانه ي گرم و يک لقمه نان، صبح تا شب جان بکنم. مطمئن باشيد اگر مرا امروز هم آزاد کنيد ، بيرون از زندان کاري ميکنم که چند روز ديگر باز هم مرا زنداني کنند

 

 

   

بيتوته/ در زمان ماضي در آذربايجان زرگري و نجاري با هم دوستي داشتند. مرد نجار «شفيق» و زرگر «رفيق» نام داشت. چنين اتفاق افتاد که هر دو پريشان شدند. شفيق مردي عاقل بود، با يار خود گفت: «منافع سفر بسيار است بيا تا با هم سفري کنيم.» هر دو متّفق شده به طرف روم رفتند و در بين شهر به کليسايي فرود آمدند. در آن کليسا بت‌هاي زرين بود که جواهر بسيار در آن به کار برده بودند.

شفيق به رفيق گفت: از اين مکان بت‌شکني کنيم و جواهر را به دربار اسلام رسانيم و مسجد و مدرسه بسازيم. اما اي برادر اگر رفيق شفيقي درست پيمان باش. و هر دو سوگندها خوردند که در ميان‌شان خيانتي نشود. سپس خود را به روش راهبان بياراستند و پيش مهتر کشيشان رفتند و گفتند ما هم دين شما داريم. مسلمانان قصد ما نمودند و بتان ما را شکستند و ما را از ديار خود بيرون کردند. راهب حجره‌اي به ايشان مقرر نمود. به اندک وقتي، مشهور شدند تا روزي پادشاه ايشان را طلبيد و کليد کليسا به ايشان حواله کرد.

بعد از مدتي آن دو پيش پادشاه رفتند و گفتند فلان بت خشم کرده مي‌خواهد به آسمان رود. وقتي که رود ما نيز مي‌رويم و از خدمت او هرگز جدا نخواهيم شد. پادشاه گفت چند سال از بت مهلت بخواهيد تا براي او بت‌خانه‌اي عالي بسازيم. بعد از چند روز پادشاه با لشکر بيرون رفتند. آن دو، بت بزرگي را که پنجاه من طلا در آن به کار رفته بود را شکستند و آن را در صحرا زير خاک کردند.

وقتي که پادشاه و خلق در شهر جمع گشتند، به يک بار شفيق و رفيق سر و پا و گريبان چاک زده از در بيرون آمدند و ناله‌کنان گفتند: ديشب مهتر بتان خشم کرده به آسمان رفت. حاکم و راهبانان قبول کردند و آن دو را در پي مهتر بتان فرستادند. شفيق به رفيق گفت، الحال شرط و عهد نيکو نگاه دار و ملتفت باش که فريب شيطان نخوري. آنها آمدند تا به نزديک شهر خود رسيدند و جواهرات را در بيرون شهر خاک کردند.

شفيق به رفيق گفت: تو مرد زرگري و اگر کسي وصله طلايي در پيش تو بيند گمان گنج نخواهد برد. پس هر چند گاه قطعه‌اي بيرون آر تا خرج کنيم. تا يک سال به همين منوال گذشت. تا اينکه شيطان رفيق زرگر را وسوسه کرد و او تمام طلاها را در جاي ديگر دفن کرد و به شفيق گفت طلاها گم شدند. شفيق حيران بماند و هر چه نصيحت کرد فايده نداد. پس گفت: اي يار عزيز بدان که دوستي من و تو براي مال دنيا نيست فرض مي‌کنيم که اين مال به دست ما نيامده بود.

به خانه خود رفت و در زيرزمين خانه خود به هيئت و صورت رفيق شکلي ساخت و آن شکل را به روش رفيق لباس پوشانيد و دو خرس بچه کوچک تهيه و در آن زيرزمين در جلوي آن شبيه زرگر بست و هر شب گوشت و خوراک به آن خرس‌ها مي‌داد به گونه‌اي که موقع چيز خوردن، شبيه زرگر را مي‌ديدند. مدت دو ماه بدين روش چيز مي‌خوردند و صورت رفيق در دل آنها جاي گرفت. روزي شفيق دو پسر رفيق را به زيرزمين برد و در اتاقي آنها را زنداني کرد و وقتي رفيق از او پرس‌و‌جو کرد اظهار بي‌اطلاعي نمود. رفيق حيران شد و پيش قاضي رفت.

شفيق به قاضي گفت: من خبر ندارم شايد پسران اين مرد مسخ شده باشند! قاضي گفت اين چه سخني است؟ شفيق جواب داد: اي قاضي ميان من و اين مرد دوستي قديمي است و سّري نيز در ميان است حال اگر اين مرد خيانتي انجام داده پسرانش از شومي خيانت و قسم دروغ مسخ شده‌اند و اگر توبه کند آنها را به حال اصلي خود ببيند. قاضي و اهل مجلس همه حيران بماندند. شفيق خرس بچه‌ها را آن شب گرسنه نگاه داشت و به غلامش تعليم داد، وقتي که من به قاضي حکايت مي‌کنم تو خرس‌ها را بياور و در برابر رفيق رها کن. در وقت معين غلام آنها را در برابر رفيق رها کرد! خرس بچه‌ها را در حضور جمعي کثير به مجلس درآمده همه را گذاشته پيش آمدند و بر قاعده عادت رفيق را مي‌ليسيدند و دست او را گرفته به دهان مي‌بردند و بو مي‌کردند و به ديگران توجهي نداشتند!

حاضرين که آن حال ديدند همه متعجب و حيران شده گفتند: «مردي [شفيق] صادق است و حق تعالي به دعاي او پسران را مسخ کرده است.» و همگي گريه کردند. قاضي و حاکم و مردم همه شفيق را تحسين و وداع نموده از خانه او بيرون آمدند. رفيق به دست و پاي او افتاد و گفت: «بد کردم و از من خطا واقع شد و شيطان مرا وسوسه کرد و فريب داد، آن امانت تمام بر جاست!» شفيق گفت: «اي يار نادان! امشب با غلام من بر سر دفينه برو و آنچه هست حمل استران کن و اينجا حاضر نما و پسران خود را صحيح و سالم و به حال اصلي خود ببين.» در ساعت، رفيق دو غلام و استر برداشت و بر سر دفينه رفت و آنچه بود همه را بار استر کرد و به خانه آورد.

شفيق پسران او را در خانه‌اي عليحده نگه داشته بود، چون به خانه آمد و فرزندان خود را صحيح ديد شکر خداي به جا آورد و سجده کرد و از دروغ و خيانت توبه نصوح نمود. سپس طلاها را قسمت کردند. از آن وقت اين ضرب‌المثل شد که «اگر رفيق شفيقي درست‌پيمان باش»

 

 

   

راسخون/ آن‌ چه‌ مسلم‌ است‌، اين‌ است‌ که‌ اين‌ مسجد، بيش‌ از يک‌ هزار سال‌ پيش‌ به‌ فرمان‌ حضرت‌ بقية‌ الله، ارواحنا فداه‌، در بيداري‌، نه‌ در خواب‌ تأسيس‌ گرديد و در طول‌ قرون‌ و اعصار، پناهگاه‌ شيعيان‌ و پايگاه‌ منتظران‌ و تجلّي‌گاه‌ حضرت‌ صاحب‌ امان‌ (عليه السلام) بوده‌ است‌.
 
بناي جمکران

علامة‌ بزرگوار، ميرزا حسين‌ نوري‌، (متوفاي‌ 1320 هجري‌) در کتاب‌ ارزشمند نجم‌ ثاقب‌ که‌ به‌ فرمان‌ ميرزاي‌ بزرگ‌، آن‌ را تأليف‌ کرد و ميرزاي‌ شيرازي‌، در تقريظ‌ خود، از آن‌ ستايش‌ فراوان‌ کرد و نوشت‌: براي‌ تصحيح‌ عقيدة‌ خود، به‌ اين‌ کتاب‌ مراجعه‌ کنند تا از لمعانِ انوار هدايت‌اش‌، به‌ سر منزل‌ يقين‌ و ايمان‌ برسند تاريخچة‌ تأسيس‌ مسجد مقدس‌ جمکران‌ را به‌ شرح‌ زير آورده‌ است‌:

شيخ‌ فاضل‌، حسن‌ بن‌ محمد بن‌ حسن‌ قمي‌، معاصر شيخ‌ صدوق‌، در کتاب‌ تاريخ‌ قم‌ از کتاب‌ مونس‌ الحزين‌ في‌ معرفة‌ الحق‌ و اليقين‌ از تأليفات‌ شيخ‌ صدوق‌ بناي‌ مسجد جمکران‌ را به‌ اين‌ عبارت‌ نقل‌ کرده‌ است‌:
 شيخ‌ عفيف‌ صالح‌ حسن‌ بن‌ مثلة‌ جمکراني‌ مي‌گويد: شب‌ سه‌ شنبه‌، هفدهم‌ ماه‌ مبارک‌ رمضان‌ 393 هجري‌، يعني 1037 سال پيش در سراي‌ خود خفته‌ بودم‌ که‌ جماعتي‌ به‌ درِ سراي‌ من‌ آمدند. نيمي‌ از شب‌ گذشته‌ بود. مرا بيدار کردند و گفتند: برخيز و امر امام‌ محمد مهدي‌ صاحب‌ امان‌  ، صلوات‌ الله عليه‌ را اجابت‌ کن‌ که‌ ترا مي‌خواند.

 حسن‌ بن‌ مثله‌ مي‌گويد: من‌، برخاستم‌ و آماده‌ شدم‌ چون‌ به‌ در سراي‌ رسيدم‌، جماعتي‌ از بزرگان‌ را ديدم‌. سلام‌ کردم‌. جواب‌ دادند و خوشامد گفتند و مرا به‌ آن‌ جايگاه‌ که‌ اکنون‌ مسجد (جمکران‌) است‌، آوردند.

شيخ‌ عفيف‌ صالح‌ حسن‌ بن‌ مثلة‌ جمکراني‌ مي‌گويد: شب‌ سه‌ شنبه‌، هفدهم‌ ماه‌ مبارک‌ رمضان‌ 393 هجري‌، يعني 1037 سال پيش در سراي‌ خود خفته‌ بودم‌ که‌ جماعتي‌ به‌ درِ سراي‌ من‌ آمدند. نيمي‌ از شب‌ گذشته‌ بود. مرا بيدار کردند و گفتند: برخيز و امر امام‌ محمد مهدي‌ صاحب‌ امان‌  ، صلوات‌ الله عليه‌ را اجابت‌ کن‌ که‌ ترا مي‌خواند.
 
چون‌ نيک‌ نگاه‌ کردم‌، ديدم‌ تختي‌ نهاده‌ و فرشي‌ نيکو بر آن‌ تخت‌ گسترده‌ و بالش‌هاي‌ نيکو نهاده‌ و جواني‌ سي‌ ساله‌، بر روي‌ تخت‌، بر چهار بالش‌، تکيه‌ کرده‌، پير مردي‌ در مقابل‌ او نشسته‌، کتابي‌ در دست‌ گرفته‌، بر آن‌ جوان‌ مي‌خواند و  بيش‌ از شصت‌ مرد که‌ برخي‌ جامة‌ سفيد و برخي‌ جامة‌ سبز بر تن‌ داشتند، برگرد او روي‌ زمين‌ نماز مي‌خواندند.

 آن‌ پير مرد که‌ حضرت‌ خضر (عليه السلام) بود، مرا نشاند و حضرت‌ امام‌ (عليه السلام) مرا به‌ نام‌ خود خواند و فرمود: برو به‌ حسن‌ بن‌ مسلم‌   بگو: تو، چند سال‌ است‌ که‌ اين‌ زمين‌ را عمارت‌ مي‌کني‌ و ما خراب‌ مي‌کنيم‌. پنج‌ سال‌ زراعت‌ کردي‌ و امسال‌ ديگر باره‌ شروع‌ کردي‌، عمارت‌ مي‌کني‌، رخصت‌ نيست‌ که‌ تو ديگر در اين‌ زمين‌ زراعت‌ کني‌، بايد هرچه‌ از اين‌ زمين‌ منفعت‌ برده‌اي‌، برگرداني‌ تا در اين‌ موضع‌ مسجد بنا کنند.

به‌ حسن‌ بن‌ مسلم‌ بگو: اين‌ جا، زمين‌ شريفي‌ است‌ و حق‌ تعالي‌ اين‌ زمين‌ را از زمين‌هاي‌ ديگر برگزيده‌ و شريف‌ کرده‌ است‌، تو آن‌ را گرفته‌ به‌ زمين‌ خود ملحق‌ کرده‌اي‌! خداوند، دو پسر جوان‌ از تو گرفت‌ و هنوز هم‌ متنبّه‌ نشده‌اي‌! اگر از اين‌ کار بر حذر نشوي‌، نقمت‌ خداوند، از ناحيه‌اي‌ که‌ گمان‌ نمي‌بري‌ بر تو فرو مي‌ريزد.

حسن‌ بن‌ مثله‌ عرض‌ کرد: سيّد و مولاي‌ من‌! مرا در اين‌ باره‌، نشاني‌ لازم‌ است‌؛ زيرا مردم‌ سخن‌ مرا بدون‌ نشانه‌ و دليل‌ نمي‌پذيرند.

چون‌ نيک‌ نگاه‌ کردم‌، ديدم‌ تختي‌ نهاده‌ و فرشي‌ نيکو بر آن‌ تخت‌ گسترده‌ و بالش‌هاي‌ نيکو نهاده‌ و جواني‌ سي‌ ساله‌، بر روي‌ تخت‌، بر چهار بالش‌، تکيه‌ کرده‌، پير مردي‌ در مقابل‌ او نشسته‌، کتابي‌ در دست‌ گرفته‌، بر آن‌ جوان‌ مي‌خواند.

بيش‌ از شصت‌ مرد که‌ برخي‌ جامة‌ سفيد و برخي‌ جامة‌ سبز بر تن‌ داشتند، برگرد او روي‌ زمين‌ نماز مي‌خواندند.

امام‌ (عليه السلام) فرمود: تو برو رسالت‌ خود را انجام‌ بده‌، ما در اين‌ جا علامتي‌ مي‌گذاريم‌ که‌ گواه‌ گفتار تو باشد. برو به‌ نزد سيّد ابوالحسن‌، و بگو تا برخيزد و بيايد و آن‌ مرد را بياورد و منفعت‌ چند ساله‌ را از او بگيرد و به‌ ديگران‌ دهد تا بناي‌ مسجد بنهند، و باقي‌ وجوه‌ را از رهق به‌ ناحية‌ اردهال‌ که‌ ملک‌ ما است‌، بياورد، و مسجد را تمام‌ کند، و نصفِ رهق‌ را بر اين‌ مسجد وقف‌ کرديم‌ که‌ هر ساله‌ وجوه‌ آن‌ را بياورند و صرف‌ عمارت‌ مسجد کنند.

مردم‌ را بگو تا به‌ اين‌ موضع‌ رغبت‌ کنند و عزيز بدارند و چهار رکعت‌ نماز در اين‌ جا بگذارند: دو رکعت‌ تحيّت‌ مسجد، در هر رکعتي‌، يک‌ بار سورة‌ حمد و هفت‌ بار سورة‌ قل‌ هو الله احد (بخوانند) و تسبيح‌ رکوع‌ و سجود را، هفت‌ بار بگويند.

و دو رکعت‌ نماز صاحب‌ امان‌ بگذارند، بر اين‌ نسق (روش)‌ که‌ در (هنگام‌ خواندن‌ سورة‌)حمد چون‌ به‌ ايّاک‌ نعبد و ايّاک‌ نستعين‌ برسند، آن‌ را صد بار بگويند، و بعد از آن‌، فاتحه‌ را تا آخر بخوانند.

رکعت‌ دوم‌ را نيز به‌ همين‌ طريق‌ انجام‌ دهند. تسبيح‌ رکوع‌ و سجود را نيز هفت‌ بار بگويند. هنگامي‌ که‌ نماز تمام‌ شد، تهليل‌ (يعني‌، لا إله‌ الاّ الله)   بگويند و تسبيح‌ فاطمة‌ زهرا(عليها السلام)  را بگويند. آن‌ گاه‌ سر بر سجده‌ نهاده‌، صد بار صلوات‌ بر پيغمبر و آلش‌، صلوات‌ الله عليهم‌، بفرستند.

و اين‌ نقل‌، از لفظ‌ مبارک‌ امام‌ (عليه السلام)  است‌ که‌ فرمود: فَمَنْ صلاّهما، فکأنّما صلّي‌ في‌ البيت‌ العتيق‌. يعني هرکس‌، اين‌ دو رکعت‌ (يا اين‌ دو نماز) را بخواند، گويي‌ در خانة‌ کعبه‌ آن‌ را خوانده‌ است‌.

حسن‌ بن‌ مثله‌ مي‌گويد: در دل‌ خود گفتم‌ که‌ تو اين‌ جا را يک‌ زمين‌ عادي‌ خيال‌ مي‌کني‌، اين‌ جا مسجد حضرت‌ صاحب‌ امان‌ (عليه السلام)  است‌.

پس‌ آن‌ حضرت‌ به‌ من‌ اشاره‌ کردند که‌ برو!

چون‌ مقداري‌ راه‌ پيمودم‌، بار ديگر مرا صدا کردند و فرمودند: در گلّة‌ جعفر کاشاني‌ چوپان‌ بُزي‌ است‌، بايد آن‌ بز را بخري‌. اگر مردم‌ پولش‌ را دادند، با پول‌ آن‌ خريداري‌ کن‌، و گرنه‌ پولش‌ را خودت‌ پرداخت‌ کن‌. فردا شب‌ آن‌ بُز را بياور و در اين‌ موضع‌ ذبح‌ کن‌. آن‌ گاه‌ روز چهارشنبه‌ هجدهم‌ ماه‌ مبارک‌ رمضان‌، گوشت‌ آن‌ بُز را بر بيماران‌ و کساني‌ که‌ مرض‌ صعب‌ العلاج‌ دارند، انفاق‌ کن‌ که‌ حق‌ تعالي‌ همه‌ را شفا دهد.

آن‌ بُز، ابلق‌ است‌. موهاي‌ بسيار دارد. هفت‌ نشان‌ سفيد و سياه‌، هر يکي‌ به‌ اندازة‌ يک‌ درهم‌، در دو طرف‌ آن‌ است‌ که‌ سه‌ نشان‌ در يک‌ طرف‌ و چهار نشان‌ در طرف‌ ديگر آن‌ است‌.

آن‌ گاه‌ به‌ راه‌ افتادم‌. يک‌ بار ديگر مرا فرا خواند و فرمود: هفت‌ روز يا هفتاد روز ما در اينجاييم‌.

حسن‌ بن‌ مثله‌ مي‌گويد: من‌، به‌ خانه‌ رفتم‌ و همة‌ شب‌ را در انديشه‌ بودم‌ تا صبح‌ طلوع‌ کرد. نماز صبح‌ خواندم‌ و به‌ نزد علي‌ منذر رفتم‌ و آن‌ داستان‌ را با او در ميان‌ نهادم‌.

همراه‌ علي‌ منذر، به‌ جايگاه‌ ديشب‌ رفتيم‌. پس‌ او گفت‌: به‌ خدا سوگند که‌ نشان‌ و علامتي‌ که‌ امام‌ (عليه السلام)  فرموده‌ بود، اين‌ جا نهاده‌ است‌ و آن‌، اين‌ که‌ حدود مسجد، با ميخ‌ها و زنجيرها مشخص‌ شده‌ است‌.

آن‌ گاه‌ به‌ نزد سيّد ابوالحسن‌ الرضا رفتيم‌. چون‌ به‌ سراي‌ وي‌ رسيديم‌ غلامان‌ و خادمان‌ ايشان‌ گفتند: شما از جمکران‌ هستيد؟ گفتيم‌: آري‌. پس‌ گفتند: از اول‌ بامداد، سيد ابوالحسن‌ در انتظار شما است‌.

پس‌ وارد شدم‌ و سلام‌ گفتم‌. جواب‌ نيکو داد و بسيار احترام‌ کرد و مرا در جاي‌ نيکو نشانيد. پيش‌ از آن‌ که‌ من‌ سخن‌ بگويم‌، او سخن‌ آغاز کرد و گفت‌: اي‌ حسن‌ بن‌ مثله‌! من‌ خوابيده‌ بودم‌. شخصي‌ در عالم‌ رؤيا به‌ من‌ گفت‌:

شخصي‌ به‌ نام‌ حسن‌ بن‌ مثله‌، بامدادان‌ از جمکران‌ پيش‌ تو خواهد آمد، آن‌ چه‌ بگويد اعتماد کن‌ وگفتارش‌ را تصديق‌ کن‌ که‌ سخن‌ او، سخن‌ ما است‌. هرگز، سخن‌ او را ردّ نکن‌. از خواب‌ بيدار شدم‌ و تا اين‌ ساعت‌ در انتظار تو بودم‌.

حسن‌ بن‌ مثله‌، داستان‌ را مشروحاً براي‌ او نقل‌ کرد. سيد ابوالحسن‌، دستور داد بر اسب‌ها زين‌ نهادند. سوار شدند. به‌ سوي‌ دِه‌ (جمکران‌) رهسپار گرديدند.

چون‌ به‌ نزديک‌ دِه‌ رسيدند، جعفر شبان‌ را ديدند که‌ گله‌اش‌ را در کنار راه‌ به‌ چرا آورده‌ بود. حسن‌ بن‌ مثله‌، به‌ ميان‌ گله‌ رفت‌ آن‌ بز که‌ از پشت‌ سر گله‌ مي‌ آمد، به‌ سويش‌ دويد. حسن‌ بن‌ مثله‌، آن‌ بُز را گرفت‌ و خواست‌ پولش‌ را پرداخت‌ کند که‌ جعفر گفت‌: به‌ خدا سوگند! تا به‌ امروز، من‌ اين‌ بز را نديده‌ بودم‌ و هرگز در گلة‌ من‌ نبود، جز امروز که‌ در ميان‌ گله‌، آن‌ را ديدم‌ و هرچند خواستم‌ که‌ آن‌ رابگيرم‌، ميسّر نشد.

پس‌ آن‌ بُز را به‌ جايگاه‌ آوردند و در آن‌ جا سر بريدند.

سيد ابوالحسن‌ الرضا به‌ آن‌ محل‌ معهود آمد و حسن‌ بن‌ مسلم‌ را احضار کرد و منافع‌ زمين‌ را از او گرفت‌.

آن‌ گاه‌ وجوه‌ رهق‌ را نيز از اهالي‌ آن‌ جا گرفتند و به‌ ساختمان‌ مسجد پرداختند و سقف‌ مسجد را با چوب‌ پوشانيدند.

سيد ابوالحسن‌ الرضا، زنجيرها و ميخ‌ها را به‌ قم‌ آورد و در خانه خود نگهداري‌ کرد. هر بيماري‌ صعب‌ العلاجي‌ که‌ خود را به‌ اين‌ زنجيرها مي‌ماليد، در حال‌، شفا مي‌يافت‌.

 ابوالحسن‌ الرضا وفات‌ کرد و در محلة‌ موسويان‌ (خيابان‌ آذر فعلي‌) مدفون‌ شد، يکي‌ از فرزندان‌اش‌ بيمار گرديد. داخل‌ اطاق‌ شده‌ سر صندوق‌ را برداشت‌ زنجيرها و ميخ‌ها را نيافت‌.

 

 

   

بيتوته/ " کوتاه خردمند به که نادان بلند " در متنبه کردن کساني که تنها ملاک آنها در ارزيابي افراد، ظاهر آنهاست، همچنين، در بيان شرافت و برتري عقل و دانش به کار مي‌رود.

داستان ضرب المثل کوتاه خردمند بِه که نادان بلند :

ملک‌زاده‌اي شنيدم که کوتاه بود و حقير و ديگر برادران بلند و خوب‌روي. باري پدر به کراهت و استحقار در وي نظر مي‌کرد. پس به فَراست دريافت و گفت: اي پدر! کوتاه خردمند به که نادان بلند! نه هر چه به قامت مهتر، به قيمت بهتر. پدر بخنديد و ارکان دولت پسنديدند و برادران برنجيدند. شنيدم که مُلک را در آن مدت دشمني صعب روي نمود. چون لشکر از هر دو طرف روي در هم آوردند، اول کسي که به ميدان درآمد، اين پسر بود.

بر سپاه دشمن زد و تني چند مردان کاري بينداخت. آورده‌اند که سپاه دشمن بي‌قياس بود و اينان اندک. طايفه‌اي آهنگ گريز کردند، شنيدم که هم در آن روز بر دشمن ظفر يافتند. مَلک سر و چشمش ببوسيد و در کنار گرفت و هر روز نظر پيش کرد که تا ولي عهد خويش کرد.

 

 

   

بيتوته/ ضرب المثل اين شتر را جاي ديگري بخوابان در مورد افرادي به کار مي‌رود که مي خواهند رفتار غلطي را از خود دور کنند و عواقب آن کار را به گردن ديگري بيندازند.

داستان ضرب المثل اين شتر را جاي ديگري بخوابان:

در زمان‌هاي قديم، مرد راهزني که خيلي زرنگ و چابک بود. ساليانه فقط يکبار و به تنهايي راهزني مي‌کرد و بقيه سال را با پولي که به دست مي‌آورد، مي‌گذراند. اين مرد زرنگ نقشه‌اي داشت. او هر سال موقعي که مأموران مالياتي، ماليات شهرهاي مختلف را جمع آوري مي‌کردند و مي‌خواستند به قصر بازگردند. از کمينگاهي که خودش در دل کوه کنده بود خارج مي‌شد و راه مأموران مالياتي که تعدادشان کم بود را مي‌بست آن وقت پول‌ها و جواهراتي که همراه آنها بود را به زور مي‌گرفت و در طول سال آن پول‌ها را خرج مي‌کرد.

آن سال هم همين کار را کرد در کمينگاه خود نشسته بود و منتظر بازگشت مأموران مالياتي بود که يکي از آنها را ديد. موقعي که نزديک آمد در يک موقعيت مناسب از کمينگاه خود خارج شد و بر سر مأمور پريد و قبل از اينکه او بتواند حرکتي کند دست و پاي او را بست. پول، طلا و جواهراتي را که همراه او بود را برداشت شترش را سوار شد و فرار کرد و مأمور دست و پا بسته را در راه گذاشت. مرد وقتي به خانه‌اش رسيد اموال ي شده را در باغچه‌ي خانه‌اش پنهان کرد. تنها چيزي که مانده بود شتر بود، بايد به نحوي شتر را هم پنهان مي‌کرد تا کسي به او شک نکند.

از سوي ديگر مأمور دست و پا بسته‌ي مالياتي که در جاده مانده بود شروع کرد به دادوبيداد تا اينکه يکي از کاروان‌هايي که از آنجا مي‌گذشتند متوجه او شده و او را نجات دادند. مأمور سريع خود را به شهر رساند وارد قصر شد و ماجرا را براي پادشاه تعريف کرد.

اين خبر به سرعت در شهر پيچيد، و همه‌ي مردم از اين خبر مطلع شدند به جز که تمام روز را در خانه مانده بود از طرف ديگر مأموران شاه در شهر راه افتادند تا شايد نشاني از اموال دولتي پيدا کنند.

خبر ي فقط به گوش زرنگ نرسيده بود، با خود گفت: شتر را به محله ديگري مي‌برم تا شک مأموران دولتي نسبت به اين محله کمتر شود اين کار را هم کرد و نيمه شب آرام از خانه خارج شد و شتر را به محله‌ي ديگري از شهر برد همين که مي‌خواست حيوان را بخواباند و افسارش را به در خانه‌اي ببندد بعد فرار کند. صاحب خانه از خانه خارج شد و گفت: آقا! اين شتر را جاي ديگري بخوابان.

خبر نداشت همه‌ي مردم از ي باخبر شدند و مي‌دانند اين شتر اگر در خانه‌ي کسي بخوابد به اين معني است که او اموال مأمور را غارت کرده و بايد به مأموران پادشاه پاسخگو باشد، افسار شتر را گرفت و گفت: چيزي که زياد است خانه، شتر را دم در يک خانه‌ي ديگر مي‌خوابانم. شتر را چند کوچه گذراند و باز خانه‌اي را در نظر گرفت ولي تا خواست شتر را بخواباند صاحبخانه خارج شد و گفت: آقا! اين شتر را جاي ديگري بخوابان.

آن شب که از همه جا بي‌خبر بود به در هر خانه‌اي مي‌رفت تا شتر را بخواباند موفق نمي‌شد. شکش برد که احتمالاً مردم از موضوع باخبرند و فقط نمي‌خواهند فردي باشند که را تحويل حاکم مي‌دهد.

با اين فکر خواست از شهر خارج شود و در بيابان‌هاي اطراف شهر شتر را رها کند، ولي همين که خواست از دروازه‌ي شهر رد شود مأموران پادشاه او را گرفتند.

 

 

   

بيتوته/ ضرب المثل اين شتر را جاي ديگري بخوابان در مورد افرادي به کار مي‌رود که مي خواهند رفتار غلطي را از خود دور کنند و عواقب آن کار را به گردن ديگري بيندازند.

داستان ضرب المثل اين شتر را جاي ديگري بخوابان:

در زمان‌هاي قديم، مرد راهزني که خيلي زرنگ و چابک بود. ساليانه فقط يکبار و به تنهايي راهزني مي‌کرد و بقيه سال را با پولي که به دست مي‌آورد، مي‌گذراند. اين مرد زرنگ نقشه‌اي داشت. او هر سال موقعي که مأموران مالياتي، ماليات شهرهاي مختلف را جمع آوري مي‌کردند و مي‌خواستند به قصر بازگردند. از کمينگاهي که خودش در دل کوه کنده بود خارج مي‌شد و راه مأموران مالياتي که تعدادشان کم بود را مي‌بست آن وقت پول‌ها و جواهراتي که همراه آنها بود را به زور مي‌گرفت و در طول سال آن پول‌ها را خرج مي‌کرد.

آن سال هم همين کار را کرد در کمينگاه خود نشسته بود و منتظر بازگشت مأموران مالياتي بود که يکي از آنها را ديد. موقعي که نزديک آمد در يک موقعيت مناسب از کمينگاه خود خارج شد و بر سر مأمور پريد و قبل از اينکه او بتواند حرکتي کند دست و پاي او را بست. پول، طلا و جواهراتي را که همراه او بود را برداشت شترش را سوار شد و فرار کرد و مأمور دست و پا بسته را در راه گذاشت. مرد وقتي به خانه‌اش رسيد اموال ي شده را در باغچه‌ي خانه‌اش پنهان کرد. تنها چيزي که مانده بود شتر بود، بايد به نحوي شتر را هم پنهان مي‌کرد تا کسي به او شک نکند.

از سوي ديگر مأمور دست و پا بسته‌ي مالياتي که در جاده مانده بود شروع کرد به دادوبيداد تا اينکه يکي از کاروان‌هايي که از آنجا مي‌گذشتند متوجه او شده و او را نجات دادند. مأمور سريع خود را به شهر رساند وارد قصر شد و ماجرا را براي پادشاه تعريف کرد.

اين خبر به سرعت در شهر پيچيد، و همه‌ي مردم از اين خبر مطلع شدند به جز که تمام روز را در خانه مانده بود از طرف ديگر مأموران شاه در شهر راه افتادند تا شايد نشاني از اموال دولتي پيدا کنند.

خبر ي فقط به گوش زرنگ نرسيده بود، با خود گفت: شتر را به محله ديگري مي‌برم تا شک مأموران دولتي نسبت به اين محله کمتر شود اين کار را هم کرد و نيمه شب آرام از خانه خارج شد و شتر را به محله‌ي ديگري از شهر برد همين که مي‌خواست حيوان را بخواباند و افسارش را به در خانه‌اي ببندد بعد فرار کند. صاحب خانه از خانه خارج شد و گفت: آقا! اين شتر را جاي ديگري بخوابان.

خبر نداشت همه‌ي مردم از ي باخبر شدند و مي‌دانند اين شتر اگر در خانه‌ي کسي بخوابد به اين معني است که او اموال مأمور را غارت کرده و بايد به مأموران پادشاه پاسخگو باشد، افسار شتر را گرفت و گفت: چيزي که زياد است خانه، شتر را دم در يک خانه‌ي ديگر مي‌خوابانم. شتر را چند کوچه گذراند و باز خانه‌اي را در نظر گرفت ولي تا خواست شتر را بخواباند صاحبخانه خارج شد و گفت: آقا! اين شتر را جاي ديگري بخوابان.

آن شب که از همه جا بي‌خبر بود به در هر خانه‌اي مي‌رفت تا شتر را بخواباند موفق نمي‌شد. شکش برد که احتمالاً مردم از موضوع باخبرند و فقط نمي‌خواهند فردي باشند که را تحويل حاکم مي‌دهد.

با اين فکر خواست از شهر خارج شود و در بيابان‌هاي اطراف شهر شتر را رها کند، ولي همين که خواست از دروازه‌ي شهر رد شود مأموران پادشاه او را گرفتند.

 

 

   

بيتوته/ در مورد افراد حريص و طماعي به کار مي‌رود که از پول و دارايي خود راضي نمي‌شوند ذره‌اي خرج کنند.

روزي روزگاري، مرد تاجري تمام ثروتش را مقداري کالاي کم ارزش و ارزان خريد تا به يک کشور دور ببرد، به اين اميد که با اين کار سود زيادي به دست آورد.

مرد تاجر بارهايش را در کشتي جاسازي کرد سپس کشتي به حرکت درآمد. از صبح تا شب کشتي در دل دريا پيش رفت. نيمه‌هاي شب هوا کم کم طوفاني شد و موج‌هاي بلندي در دريا ايجاد کرد. کشتي باري با برخورد به اين موج‌ها پيچ و تاب سختي مي‌خورد و دوباره ثابت مي‌شد ولي درنهايت کشتي نتوانست طاقت بياورد و در دريا غرق شد. بسياري از افرادي که بر روي کشتي کار مي‌کردند و مسافران به همراه اموالشان غرق شدند. تعداد کمي از اين افراد نجات پيدا کردند از جمله مرد بازرگان که خود را روي يک تخته از تکه چوب‌هاي باقي مانده از کشتي انداخته بود او به هر مشقتي بود توانسته بود خودش را از غرق شدن نجات دهد.

مرد بازرگان بعد از يکي دو روز که با تخته چوب روي آب شناور بود، کم کم يک شهر ساحلي ديد. به هر سختي بود خود را به شهر ساحلي رساند و قدم بر خشکي گذاشت او که تا قبل از اين اتفاقات فرد مشهور و ثروتمندي بود، در اين شهر غريب و گرسنه مانده بود و کسي را هم نمي‌شناخت تا از او کمک بگيرد، تنها و سرگردان به دنبال لقمه‌اي غذا مي‌گشت تا خود را از مرگ نجات دهد.

کم کم هوا تاريک شد ولي مرد بازرگان نتوانست حتي يک لقمه غذا براي خودش پيدا کند، خسته و گرسنه به خرابه‌اي رسيد. با خود گفت: همين جا شب را مي‌گذرانم تا فردا خدا بزرگ است نيمه‌هاي شب مرد نابينايي وارد خرابه شد و چند بار پرسيد: کسي اينجا نيست؟

بازرگان مي‌خواست جواب او را بدهد ولي واقعاً نه توان داشت و نه حوصله که زبان باز کند و جواب مرد را بدهد. مرد نابينا که ديد پاسخي به گوش نمي‌رسد به خود گفت: خداروشکر که کسي اينجا نيست. همين طور که عصايش را زمين مي‌کوبيد به گوشه‌ي خرابه رفت جايي که چند تکه سنگ نسبتاً بزرگ روي هم بود. سنگ‌ها را برداشت و با کمي کنار زدن سنگ‌ها و خاک‌ريز آن کوزه‌اي پُر از سکه‌هاي طلا از خاک بيرون آورد. کوزه را مقابل خود گذاشت و گفت: تو حاصل عمر مني. تمام عمرم را گدايي کردم تا تو را پر کنم خدا را شکر کم کم داري پر مي‌شوي.

بازرگان که گوش‌هايش را تيز کرده بود و به دقت کارهاي مرد کور را زير نظر داشت و حرفهاي او را مي‌شنيد فهميد اين مرد نابينا برخلاف ظاهرش گدا نيست و حتي جزء ثروتمندان شهر محسوب مي‌شود. ولي به جاي اينکه با اين سکه‌هاي طلا کار و کاسبي راه بيندازد و چند نفر را بر سرکاري بگذارد و چند برابر سرمايه‌ي اوليه‌اش سود ببرد، دل خود را به جمع کردن سکه‌هاي طلا در داخل اين کوزه خوش کرده و به کار گدايي‌اش ادامه مي‌دهد.

فردا صبح وقتي بازرگان از خواب بيدار شد مرد نابينا خرابه را ترک کرده بود مرد بازرگان کمي به دنبال او گشت وقتي از دور شدن او مطمئن شد سراغ کوزه‌ي سکه‌هاي طلا رفت، آنها را از زير خاک درآورد به شهر رفت و با آنها کلي جنس خريد و چون در اين کار تجربه داشت بعد از چند ماه چندين بار اين کار را تکرار کرد. کالايي را به قيمتي مي‌خريد و در جاي ديگر يا در شهرهاي اطراف مي‌فروخت و از اين راه توانست پول خوبي جمع آوري کند.

بعد از چند ماه يک روز که مشغول حساب و کتاب پولهايش بود، ديد پول قابل توجهي جمع کرده با خود گفت: حالا وقتش هست تا سکه‌هاي مرد نابينا را به او پس بدهم. رفت کوزه‌ي مرد نابينا را که در صندوقچه‌اش پنهان کرده بود آورد. تا جايي که کوزه جا داشت آن را پر از سکه‌ي طلا کرد سکه‌هايي که درواقع اصل پول مرد نابينا و سهم سود او از تجارت مرد بازرگان بود و آن وقت به طرف خرابه حرکت کرد در ميانه‌ي راه يک مرغ بريان و چندين نوع ميوه و شيريني خريد تا به آنجا رسيد. شب هنگام وارد خرابه شد. ديد مرد نابينا در گوشه‌اي از خرابه نشسته. سلام کرد و گفت: عمو من در کيسه‌ام غذا دارم مي‌خواهي با هم بخوريم.

مرد نابينا که گرسنه بود گفت: اين بهترين پيشنهاد براي يک فرد گرسنه است. مرد بازرگان، سفره‌اش را باز کرد، غذا و ميوه‌اي که خريده بود را داخل سفره گذاشت، چون مي‌دانست مرد نمي‌تواند ببيند تکه‌اي از ران مرغ را کند و به دست مرد نابينا داد و گفت: عمو شروع کن! نوش جانت. مرد نابينا تکه‌اي از گوشت مرغ را که خورد ران مرغ را رها کرد و بقچه بازرگان را گرفت و گفت: تو کوزه‌ي مني! گيرت آوردم. تو را بايد ببرم و تحويل قاضي دهم تا به جزاي اعمالت برساند. بازرگان مات و مبهوت مانده بود که مرد نابينا از کجا فهميد اين مرد همان کسي است که کوزه‌ي سکه‌ي طلاهاي او را برده؟ همينطور که بازرگان رفتار مرد نابينا را نگاه مي‌کرد بالاخره عده‌اي از عابران صداي دادخواهي مرد نابينا که دائم فرياد مي‌زد، مردم به دادم برسيد ! اين مرد کل دارايي من را غارت کرده شنيده و به داخل خرابه آمدند.

رهگذران مرد بازرگان را دستگير کردند و تحويل داروغه شهر دادند. صبح روز بعد داروغه بازرگان را به همراه مرد نابينا که از شب تا صبح از دم در زندان تکان نخورده بود، نزد قاضي برد.

قاضي از بازرگان خواست ماجرا را تعريف کند. بازرگان گفت که حق با مرد نابينا است من کوزه سکه‌هاي طلاي او را برداشتم تا با آن کار و کاسبي به راه بيندازم وقتي کارم پررونق شد تصميم گرفتم برگردم و کوزه‌ي سکه‌هاي طلاي او که سرمايه‌ي اوليه من بود را به او برگردانم من سهم سود او از اين دادوستدها را هم به او تحويل دادم، چون مردم رهگذر کوزه سکه‌هاي طلا را هم به داروغه تحويل داده بودند. قاضي سکه‌ها را شمرد و از مرد نابينا پرسيد سکه‌هاي تو چقدر بوده؟ بعد از پاسخ مرد نابينا معلوم شد که حق با مرد تاجر بوده و او اصل پول به همراه سودش را براي او برگردانده.

قاضي رو کرد به مرد نابينا و گفت: اين مرد از تو ي نکرده پول تو را برداشته بدون اجازه‌ي تو با آن کاسبي راه انداخته و وقتي کسب و کارش پررونق شده اصل پول و سودش را به تو تحويل داده بازم شکايت داري؟

مرد نابينا که تازه متوجه قضايا شده بود، گفت: نه شکايتي ندارم حالا کوزه‌ام را به من برگردانيد، وقتي کوزه‌اش را گرفت خوشحال و راضي شد و خواست تا دادگاه را ترک کند که قاضي او را صدا کرد و گفت: مرد بازرگان که ماجرا را تعريف کرد و خداروشکر همه چيز هم ختم به خير شد ولي من نفهميدم تو چطور در خرابه اين مرد را شناختي و فهميدي اين همان سکه‌هاي طلاي تو است؟

گداي نابينا گفت: هر روز وقتي به در خانه‌ها براي گدايي مي‌روم موقع غذا عده‌اي برايم لقمه‌اي غذا مي‌آوردند و من هم مي‌خوردم ولي ديروز وقتي ران مرغ را اين مرد کند و به دست من داد، تکه‌اي از آن را گاز زدم، ولي هر کاري کردم از گلويم پايين نرفت و دانستم اين مرغ بريان با پول خودم خريداري شده پس اين مرد سکه‌هاي من بايد باشد.

 

 

   

يکي بود/ روزي تصميم گرفتم که ديگر همه چيز را رها کنم. شغلم ‏را، دوستانم را، زندگي ام را! به جنگلي رفتم تا براي آخرين بار با خدا ‏صحبت کنم. به خدا گفتم: «آيا مي‏ تواني دليلي براي ادامه زندگي برايم بياوري؟»
جواب ‏او مرا شگفت زده کرد. او گفت: «آيا درخت سرخس و بامبو را مي بيني؟»
پاسخ دادم: «بلي.»
فرمود: «‏هنگامي که درخت بامبو و سرخس را آفريدم، به خوبي از آنها مراقبت نمودم. به آنها نور ‏و غذاي کافي دادم. دير زماني نپاييد که سرخس سر از خاک برآورد و تمام زمين را فرا ‏گرفت اما از بامبو خبري نبود. من از او قطع اميد نکردم. در دومين سال سرخسها بيشتر ‏رشد کردند و زيبايي خيره کننده اي به زمين بخشيدند اما همچنان از بامبوها خبري نبود. ‏من بامبوها را رها نکردم. در سالهاي سوم و چهارم نيز بامبوها رشد نکردند. اما من ‏باز از آنها قطع اميد نکردم. در سال پنجم جوانه کوچکي از بامبو نمايان شد. در ‏مقايسه با سرخس کوچک و کوتاه بود اما با گذشت 6 ماه ارتفاع آن به بيش از 100 فوت ‏رسيد. 5 سال طول کشيده بود تا ريشه ‏هاي بامبو به اندازه کافي قوي شوند. ريشه هايي ‏که بامبو را قوي مي‏ ساختند و آنچه را براي زندگي به آن نياز داشت را فراهم مي ‏کرد.»
‏خداوند در ادامه فرمود: «آيا مي‏ داني در تمامي اين سالها که تو درگير مبارزه با ‏سختيها و مشکلات بودي در حقيقت ريشه هايت را مستحکم مي ‏ساختي. من در تمامي اين مدت ‏تو را رها نکردم همانگونه که بامبوها را رها نکردم. ‏هرگز خودت را با ديگران ‏مقايسه نکن. بامبو و سرخس دو گياه متفاوتند اما هر دو به زيبايي جنگل کمک مي کنند. ‏زمان تو نيز فرا خواهد رسيد تو نيز رشد مي ‏ کني و قد مي کشي!»
‏از او پرسيدم: «من ‏چقدر قد مي‏ کشم؟»
‏در پاسخ از من پرسيد: «بامبو چقدر رشد مي کند؟»
جواب دادم: «هر ‏چقدر که بتواند.»
‏گفت: «تو نيز بايد رشد کني و قد بکشي، هر اندازه که ‏بتواني.»

 

 

   

 کتابدوني/ تنها بازمانده يک کشتي شکسته توسط جريان آب به يک جزيره دورافتاده برده شد. با بي قراري به درگاه خداوند دعا مي‌کرد تا او را نجات بخشد. ساعت ها به اقيانوس چشم مي‌دوخت، تا شايد نشاني از کمک بيابد اما هيچ چيز به چشم نمي‌آمد. 
سرآخر نااميد شد و تصميم گرفت که کلبه اي کوچک بسازد تا خود و وسايل اندکش را بهتر محافظت نمايد. روزي پس از آنکه از جستجوي غذا بازگشت، خانه کوچکش را در آتش يافت، دود به آسمان رفته بود. اندوهگين فرياد زد: «خدايا چگونه توانستي با من چنين کني؟»
صبح روز بعد او با صداي يک کشتي که به جزيره نزديک مي‌شد از خواب برخاست. آن کشتي مي‌آمد تا او را نجات دهد. مرد از نجات دهندگانش پرسيد: «چطور متوجه شديد که من اينجا هستم؟»
آنها در جواب گفتند: «ما علامت دودي را که فرستادي، ديديم!»

آسان مي‌توان دلسرد شد هنگامي که بنظر مي‌رسد کارها به خوبي پيش نمي‌روند، اما نبايد اميدمان را از دست دهيم، زيرا خدا در کار زندگي ماست، حتي در ميان درد و رنج. دفعه آينده که کلبه شما در حال سوختن است به ياد آوريد که آن شايد علامتي باشد براي فراخواندن رحمت خداوند.